Wszystko co powinnyście wiedzieć o raku piersi

15 października to Europejski Dzień Walki z Rakiem Piersi. Rak piersi (rak sutka, rak gruczołu piersiowego) to najczęściej występujący nowotwór złośliwy u kobiet. Jest groźną chorobą nowotworową, gdyż przez bardzo długi okres może w ogóle nie dawać żadnych symptomów, a w momencie wykrycia możliwe są już przerzuty do innych narządów, np. kości czy płuc. W związku z tym, najważniejsze czynniki pozwalające na skuteczne leczenie, to odpowiednio wczesna diagnoza, która możliwa jest jedynie dzięki skutecznej profilaktyce i regularnym badaniom.

Statystyki zachorowań i zgonów na nowotwór piersi

Według statystyk Organizacji Gospodarczej i Rozwoju (OECD) średnio 41,8  na 100 tysięcy Polek zmarło w 2020 roku na raka piersi. W 2015 roku było to 31,1, a w 2000 roku liczba ta wyniosła 30,2. Z powyższych danych jasno wynika, że mamy do czynienia ze stałym wzrostem. W Polsce nowotwór piersi diagnozuje się u 19 tysięcy kobiet, co oznacza, że ponad 50 Polek dziennie dowiaduje się o chorobie. WHO alarmuje, że rak piersi jest obecnie najbardziej powszechnym nowotworem na świecie.

Przyczyny i objawy raka piersi

Około 5-10% przypadków raka piersi ma podłoże genetyczne. Oznacza to, że jeśli w naszej rodzinie ktoś zmagał się z nowotworem, to osoby w kolejnych pokoleniach mogą być bardziej narażone na zachorowanie. Dodatkowymi czynnikami podwyższającymi ryzyko wystąpienia choroby, mogą być między innymi: wiek, pierwsza miesiączka w młodym wieku i późna menopauza, długotrwałe przyjmowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej, późny pierwszy poród, nadużywanie alkoholu, czy inne nowotwory, np. przebyty wcześniej rak jajnika.

Rak piersi zwykle w początkowym stadium przebiega bezobjawowo. Wraz z postępowaniem choroby do najczęstszych objawów należą: wyczuwalny guzek lub stwardnienie, zmieniony kształt piersi, zaczerwienienie skóry piersi, zwiększone napięcie, wyciek z brodawki, który może zawierać w sobie krew, ból w piersi lub w okolicy pach. Jeżeli zauważymy u siebie chociażby jeden z wymienionych objawów, należy jak najszybciej umówić się na konsultację lekarską w celu wykonania pełnej diagnostyki i ustalenia ewentualnego planu leczenia.

Zapobieganie i profilaktyka raka piersi

Wcześnie wykryty rak piersi może być skutecznie leczony. Głównym aspektem wpływającym na zmniejszenie śmiertelności wśród zachorowań na raka piersi, jest dobra profilaktyka, czyli zapobieganie jego występowaniu. Podstawowe założenia to wyeliminowanie czynników ryzyka na które możemy mieć jakikolwiek wpływ, czyli np. odpowiednia dieta, aktywność fizyczna, a także regularne wykonywanie badań profilaktycznych.

Pierwszym, podstawowym krokiem jest samobadanie piersi przez kobiety, które służy wykryciu obecności guzków i innych niepokojących zmian. To metoda najprostsza, całkowicie bezpłatna. Samobadanie może być wykonywane przez nas same lub partnera. Składa się ono z dwóch etapów: oglądaniu stanu piersi oraz badania dotykowego (palpacyjnego). Samobadanie piersi wykonujemy regularnie, w tej samej fazie cyklu miesiączkowego, najlepiej 2-3 dni po krwawieniu, gdy piersi nie są obolałe, a brodawki nadwrażliwe. Dla kobiet, które już nie miesiączkują, zaleca się wybór jednego, konkretnego dnia w miesiącu.

Pozostałe badania, które pozwolą na wczesne wykrycie raka

Kiedy u Pacjentki wystąpią niepokojące objawy, powinna ona niezwłocznie skonsultować je z lekarzem rodzinnym. Ten na podstawie szczegółowego wywiadu, na temat stanu zdrowia, przyjmowanych leków i występowania innych chorób, zleci wszystkie dodatkowe badania niezbędne do postawienia diagnozy.

USG piersi

To badanie najlepiej sprawdza się u młodych kobiet i tych w ciąży. Często wykorzystywane jest jako uzupełniający element pogłębionej diagnostyki nieprawidłowości wykrytych podczas mammografii. Badanie jest zupełnie bezpieczne, może być wykonywane bez narażania na promieniowanie. O tym czy badanie USG jest konieczne, zwykle decyduje ginekolog bądź chirurg onkologiczny.

Mammografia

To rentgenowskie badanie piersi, które obecnie jest najlepszym sposobem wykrywania raka we wczesnym jego stadium. Pozwala na rozpoznanie wczesnych zmian, dodatkowo jest szybkie, proste i zazwyczaj bezbolesne, nie wymaga żadnych szczególnych przygotowań. Dawka promieniowania jest zbliżona do tej otrzymanej podczas prześwietlenia zęba. Mammografia pozwala na wykrycie 90-95% zmian nowotworowych, a należy pamiętać, że we wczesnej fazie rozwoju każdy nowotwór może być całkowicie wyleczony.

W Polsce od kilkunastu lat realizowany jest Program Profilaktyki raka piersi, skierowany do wszystkich ubezpieczonych kobiet w wieku od 50 do 69 lat, które od dwóch lat nie wykonywały tego typu badania.

Zmniejszenie ryzyka zachorowalności na raka piersi oraz zwiększenie szans na jego całkowite wyleczenie jest najbardziej osiągalne i rzeczywiste. Aby powstrzymać wzrost zachorowań, zawsze warto stosować się do zaleceń WHO, minimalizować czynniki ryzyka, a także systematycznie wykonywać badania profilaktyczne, w skład których wchodzą: samobadanie piersi, mammografia i USG. Nie należy zapominać także o regularnych wizytach u ginekologa.