Podobnie jak nawiewniki okienne, ich ścienne odpowiedniki zapewniają dopływ powietrza zewnętrznego do budynków. Z poniższego artykułu dowiesz się, czym właściwie są, z czego się składają i jakie są ich typy oraz w jakich systemach wentylacyjnych mogą być stosowane i w którym miejscu ściany powinny się znaleźć.
Nawiewnik ścienny to mechaniczne urządzenie nawiewne przeznaczone do montażu w górnej części ściany zewnętrznej budynku. Jego głównym zadaniem jest zapewnienie regulowanego napływu świeżego powietrza z zewnątrz. Dodatkowo taki nawiewnik może być wyposażony w specjalny filtr powietrza oraz tłumik akustyczny, który skutecznie redukuje zewnętrzny hałas (nawet o 57 dB!).
Nawiewniki ścienne składają się z 3 głównych części. Są to wewnętrzny regulator, montowana na zewnątrz czerpnia i łączący je obudowany kanał przelotowy.
Te urządzenia nawiewne dzieli się na kilka grup, zależnie od zastosowanego mechanizmu sterującego i sposobu montażu (omówimy je szerzej w dalszej części tekstu).
Podobnie jak w przypadku nawiewników okiennych nawiewniki ścienne przeznaczone są do montażu w zewnętrznych przegrodach budynków wyposażonych w wentylację grawitacyjną, mechaniczną wentylację wyciągową/wywiewną lub hybrydową (która stanowi połączenie dwóch pierwszych).
Nie będą natomiast potrzebne, jeśli budynek korzysta z wentylacji mechanicznej nawiewnej lub nawiewno-wywiewnej – w tych systemach występują specjalne wentylatory, które pełnią już tę samą funkcję.
Nawiewniki ścienne dzieli się na różne typy ze względu na mechanizm sterowania i sposób montażu. Biorąc pod uwagę te kryteria, można wyróżnić:
Najbardziej ogólny podział obejmuje trzy grupy tych urządzeń – ręczne, automatyczne i hybrydowe. Nawiewniki automatyczne i hybrydowe dzieli się następnie na podstawie konkretnych rozwiązań technologicznych wykorzystanych do ich sterowania – obecnie na rynku można spotkać urządzenia termostatyczne, higrosterowane i ciśnieniowe.
Tanie, proste i najstarsze stażem rozwiązanie – poziom otwarcia takiego nawiewnika jest regulowany za pomocą pokrętła lub dźwigni (w starszych modelach) na regulatorze. Ten sposób sterowania ma jednak bardzo istotną wadę – jest bardzo uciążliwy. Trzeba pamiętać o dostosowywaniu ustawień do zmieniających się potrzeb wentylacyjnych w ciągu dnia. Pozostawiony sam sobie nawiewnik tego typu może nawet doprowadzić do wychłodzenia pomieszczenia w sezonie grzewczym, np. gdy zapomni się o jego przymknięciu przed dłuższym wyjściem. Właśnie ta niedogodność sprawia, że po nawiewniki sterowane ręcznie sięga się dziś coraz rzadziej i bardzo prawdopodobne jest, że w niedalekiej przyszłości całkowicie znikną z rynku.
Najstarsze stażem urządzenia automatyczne wykorzystujące bardzo prosty mechanizm oparty na pomiarze temperatury na zewnątrz budynku. Nowoczesne nawiewniki termostatyczne korzystają z termostatów bimetalicznych, które zapewniają dość dużą dokładność pomiarową i dają możliwość fabrycznego ustawienia charakterystyki pracy nawiewnika. Przykładowo, można je ustawić tak, że nawiewnik zaczyna się zamykać w temperaturze 5°C, a zamyka się całkowicie przy temperaturze -10°C. W Polsce nawiewniki tego typu są dość rzadko spotykane, głównie ze względu na tradycję budowlaną.
W tym przypadku mamy do czynienia z mechanizmem reagującym na zmiany wartości wilgotności względnej w pomieszczeniu – pomiar odbywa się dzięki umieszczonemu w regulatorze higrometrowi. W zdecydowanej większości nawiewniki higrosterowane działają w tym samym przedziale wartości wilgotności – od 30 do 70%, co odpowiada ich minimalnemu i maksymalnemu otwarciu. Pomiar wilgotności prowadzony jest w sposób ciągły, co pozwala dostosowywać pracę nawiewnika do dynamicznie zmieniających się potrzeb wentylacyjnych.
Urządzenia tego typu sprawdzają się najlepiej w pomieszczeniach, w których występują duże wahania wilgotności powietrza lub utrzymuje się ona stale na wysokim poziomie, np. w kuchni, pralni czy suszarni.
Nawiewniki ciśnieniowe wykorzystują mechanizm sterujący reagujący na zmianę różnicy ciśnień między powietrzem wewnętrznym a tym na zewnątrz domu/budynku i związaną z tym szybkość napływu powietrza. W zwykłych warunkach (np. po otwarciu okna) duża różnica oznaczałaby bardzo intensywny napływ powietrza, a przy małej byłby on bardzo niski. Nawiewnik ciśnieniowy stabilizuje ten ruch – przymyka się, gdy powietrze zewnętrzne zaczyna napływać gwałtowniej i otwiera szerzej, gdy jego ruch zwalnia.
Dzięki temu nawiewniki ciśnieniowe skutecznie chronią wnętrze budynku przed nadmierną wentylacją i związanym z nią wychłodzeniem. Co więcej, wysokość nie ma znaczącego wpływu na pracę takiego mechanizmu, co sprawia, że jest to idealne rozwiązanie kwestii zapewnienia dopływu świeżego powietrza do wielopiętrowych budynków.
Mianem tym określa się urządzenia, które są wyposażone zarówno w mechanizm automatyczny, jak i pokrętło do ręcznego sterowania. Standardowe ścienne nawiewniki automatyczne nie mają możliwości regulacji ręcznej. Takie rozwiązanie hybrydowe jest o tyle wygodne, że można zablokować ustawienia nawiewników np. przed dłuższym wyjazdem.
Biorąc pod uwagę montaż nawiewnika, modele ścienne dzieli się na dwie grupy – proste i glifowe. Różnią się one miejscem instalacji i budową.
Dokładnie tak, jak wskazuje ich nazwa, są to nawiewniki o prostym układzie głównych elementów – regulator i czerpnię łączy w nich prostolinijny kanał przelotowy przebiegający prostopadle do powierzchni ściany.
Czerpnia takiego nawiewnika instalowana jest bezpośrednio na elewacji budynku. Dawniej mógł to być problem natury estetycznej, ponieważ miała ona spore rozmiary i była dostępna tylko w standardowym białym kolorze. Dziś na szczęście są one wyraźnie mniejsze, a do wyboru są dowolne kolory z palety RAL, co pozwala bez problemu dobrać urządzenie w kolorze ściany zewnętrznej.
Mieszkańcy budynków zamieszkania zbiorowego i budownictwa wielorodzinnego powinni pamiętać, że instalacja takich nawiewników wymaga zgody właściciela/zarządcy oraz innych mieszkańców – elewacja stanowi bowiem własność wspólną. Jeśli jest to budynek zabytkowy, konieczna będzie również zgoda WKZ.
Ten typ nawiewników cechuje się najbardziej skomplikowaną budową – czerpnia ma tutaj postać tzw. puszki glifowej, która z zewnątrz wygląda prosto, ale jej wnętrze cechuje labiryntowy układ przepływu powietrza. Puszka ta łączy się z kanałem przelotowym pod kątem prostym, co nadaje całemu nawiewnikowi kształt litery „L”.
Drugą ważną różnicą jest miejsce instalacji – czerpnię montuje się w węgarkowej części elewacji przylegającej bezpośrednio do ramy okna. Dzięki temu nawiewniki glifowe doskonale maskują wlot powietrza i są niemal niezauważalne z zewnątrz.
Decydując się na montaż nawiewnika tego typu, trzeba jednak pamiętać, że wraz z zastosowaniem nawiewu glifowego zwiększa się opór hydrauliczny systemu wentylacyjnego, przez co zwykła wentylacja grawitacyjna może nie wystarczyć do zapewnienia sprawnego przepływu powietrza. Jest to jeden z powodów, dla których montuje się je raczej na dopiero powstających budynkach – przeróbki systemu wentylacyjnego wraz z kosztami związanymi z montażem czerpni są w większości nieopłacalne przy już gotowych budynkach.
Zakładając nawiewnik w ścianie zewnętrznej, należy pamiętać o zachowaniu odpowiednich odległości od innych elementów konstrukcyjnych. Patrząc od wewnątrz, środek kanału przelotowego powinien przypadać na minimum 2 m od poziomu podłogi, a przy tym nie powinien znaleźć się bliżej niż 15 cm od sufitu, 30 cm od ościeżnicy okiennej i przynajmniej 35 cm od sąsiedniej ściany. O montażu nawiewnika ściennego warto pomyśleć już na etapie budowy – znacznie ułatwi to jego instalację, eliminując potrzebę wiercenia w gotowej ścianie odpowiedniego otworu (średnicy 120 mm) oraz pozwalając uniknąć niedogodności związanych z montażem czerpni na zewnątrz kompletnego budynku.
Nawiewniki ścienne to efektywne urządzenia nawiewne o przepływie większym niż nawiewniki okienne. Ich zastosowanie pozwala na zachowanie sprawności systemu wentylacyjnego, poprawę jej działania, a nawet cofnięcie skutków źle działającej wentylacji (np. nadmiernej wilgotności). Dzięki dodatkowemu wyposażeniu stanowią także wsparcie dla oczyszczaczy powietrza (filtry) oraz ulgę dla mieszkańców głośnych okolic (tłumiki akustyczne).