Jak poprawnie korzystać z naczyń żeliwnych?
Żeliwo to wysokowęglowy stop żelaza z węglem, wyróżniający się ogromną wytrzymałością i doskonałym rozprowadzaniem ciepła. Z tego też powodu producenci naczyń zdecydowali się na wykorzystywanie żeliwa do tworzenia solidnych i pozbawionych szkodliwych substancji naczyń, odpornych na odkształcenia lub uszkodzenia mechaniczne. Jak korzystać z naczyń żeliwnych, aby te nie traciły swoich właściwości i służyły przez wiele lat? Jak powinno wyglądać pierwsze użycie naczyń i jak o nie dbać podczas codziennego gotowania? Czytaj dalej i dowiedz się więcej o poprawnym korzystaniu z naczyń żeliwnych!
Naczynia żeliwne – czym się cechują?
Garnki żeliwne to naczynia, które można ujrzeć w niemalże każdym domu. Ich ogromną zaletą jest brak negatywnego wpływu na smak i jakość posiłków, a potrawy przygotowane z wykorzystaniem tychże naczyń mogą wręcz być intensywniejsze w smaku i wyróżniać się aromatycznym zapachem. Co ważne, naczynia żeliwne są niezwykle wytrzymałe i odporne na uderzenia czy działanie wysokiej temperatury. Ponadto naczynia te długo utrzymują ciepło, co sprawia, że często wykorzystuje się je do przygotowywania potraw świątecznych, czy dań obiadowych, które będą znajdować się bezpośrednio na stole.
Doskonała przewodność cieplna sprawia, że garnki żeliwne i inne naczynia wykonane z tego materiału sprawnie się nagrzewają, co umożliwia zaoszczędzenie na kosztach prądu i gazu. Najczęściej naczynia z żeliwa wykorzystuje się do gotowania dań jednogarnkowych takich jak zapiekanki, bigos, leczo, czy gulasz. Brytfanny żeliwne są uznawane za naczynia idealne do gotowania i pieczenia mięs, gdyż mają one wpływ na podtrzymywanie soczystości i aromatu potraw. Ponadto naczynia żeliwne mogą być wykorzystywane do pieczenia domowego chleba, czy gotowania kaszy, ryżu i ziemniaków.
Naczynia z żeliwa mogą być umieszczane bezpośrednio na kuchence gazowej, indukcyjnej lub w piekarniku. Nie można jednak wykorzystywać garnków lub brytfann w kuchenkach mikrofalowych w celu podgrzania potraw. Wśród dostępnych w sklepach naczyń możemy napotkać także te zawierające żeliwo emaliowane, dzięki czemu garnki czy brytfanny mogą zostać wyprodukowane w konkretnym odcieniu. Zarówno czyste żeliwo, jak i żeliwo pokryte warstwami emalii spełniają wszelkie normy bezpieczeństwa i mogą być bez obaw używane w kontakcie z żywnością.
Jak używać garnków żeliwnych? Przydatne informacje
Aby naczynia żeliwne służyły przez wiele lat, nie powodowały przypalania się potraw i nie wpływały negatywnie na ich smak, konieczne jest ich odpowiednie użytkowanie i konserwowanie. Poniżej przeczytasz kilka przydatnych wskazówek, których przestrzeganie może mieć ogromny wpływ na żywotność Twoich naczyń!
#1 Zadbaj o prawidłowe pierwsze użycie
Nowy garnek żeliwny lub inne naczynie wykonane z tego materiału należy umyć z wykorzystaniem gorącej wody. Po umyciu naczynia należy je dokładnie osuszyć (np. z wykorzystaniem ręcznika papierowego lub poprzez postawienie na ogniu w celu odparowania cząsteczek wody). Gdy garnek lub inny przybór dokładnie wyschnie, należy nasmarować go cienką warstwą oleju (dobrze sprawdzi się olej rzepakowy) i tak przygotowane naczynie włożyć do nagrzanego do 200 stopni Celsjusza piekarnika na około 10 minut. Taki zabieg zaimpregnuje żeliwo, zabezpieczając je przed rdzewieniem.
#2 Nie rozgrzewaj nadmiernie naczyń
Optymalna temperatura dla żeliwa wynosi około 200 stopni Celsjusza. Wyższe wartości mogą spowodować zbyt mocne rozgrzanie żeliwnych naczyń, co powoduje powstawanie nierównomiernych rozprężeń w metalu, prowadzących do pękania lub wypaczenia dna i ścianek. Warto więc gotować potrawy na małej mocy palnika, a w przypadku korzystania z płyty indukcyjnej – używać około 50-60% mocy kuchenki. Ponadto należy pamiętać, aby dopasowywać naczynie do średnicy palnika tak, aby ogień nie wystawał poza dno garnka, gdyż może to doprowadzić do przegrzania ścianek.
#3 Nie mocz swoich naczyń
Nadmierne moczenie naczyń z żeliwa prowadzi do wystąpienia korozji, a w zaawansowanych przypadkach nawet ich pękania. Pamiętaj więc, aby nie namaczać garnków i brytfann w zlewie, a także, aby nie myć naczyń w zmywarce. Warto także zadbać o niepozostawianie w naczyniach płynnych posiłków na zbyt długo, a po każdym umyciu dokładnie osuszyć garnki zarówno w środku, jak i na zewnątrz.
#4 Nie używaj zbyt mocnych detergentów
Żeliwo absorbuje płyny, dlatego ważne jest, aby do mycia naczyń używać delikatnych, a najlepiej naturalnych detergentów, które nawet po wniknięciu w strukturę materiału będą bezpieczne dla zdrowia. Chcąc ułatwić sobie czyszczenie mocno zabrudzonego garnka lub brytfanny, można zagotować w naczyniu wodę z dodatkiem proszku do pieczenia, a po ostygnięciu mieszanki wykorzystać ją do wymycia wnętrza przy użyciu gąbki lub delikatnej szczotki.
#5 Nie używaj kwaśnych i zasadowych składników
Jak wcześniej wspomniano, struktura żeliwa umożliwia absorbowanie płynów, dlatego nie zaleca się długotrwałego gotowania potraw z dodatkiem kwaśnych i zasadowych składników takich jak cytryna, ocet, sos pomidorowy, czy fasola. Zasada ta dotyczy szczególnie początków używania naczyń żeliwnych, gdyż takie składniki mogą niszczyć warstwę impregnującą. Przed gotowaniem potraw zawierających kwaśne i zasadowe produkty warto powtórzyć proces impregnacji naczyń.
#6 Zawsze podnoś naczynia żeliwne
Choć żeliwo jest wytrzymałym materiałem, częste przesuwanie dnem po innej powierzchni może prowadzić do zniszczenia nie tylko naczyń, ale także kuchenki lub blatu. Warto więc pamiętać o tym, aby za każdym razem podnieść garnek lub brytfannę w celu ich przeniesienia w inne miejsce. Należy podkreślić, że w przypadku przenoszenia gorącego naczynia, warto postawić je na korkowej podstawce, co zabezpieczy stół lub blat przed zniszczeniem wysoką temperaturą.
#7 Nie używaj noży i innych ostrych narzędzi
Producenci naczyń żeliwnych nie zalecają krojenia potraw bezpośrednio w garnku lub brytfannie z wykorzystaniem ostrego noża, czy innych sztućców wykonanych z twardych materiałów ze względu na ryzyko uszkodzenia powierzchni naczynia lub zniszczenia warstwy impregnującej. Chcąc podzielić danie bezpośrednio w garnku, warto w tym celu wykorzystać plastikowe lub silikonowe przybory kuchenne.
#8 Pamiętaj o regularnej konserwacji
Na co dzień dokładamy wszelkich starań, aby przygotowywane potrawy były smaczne i wręcz rozpływały się w ustach. Dobry stan naczyń ma jednak ogromny wpływ na finalny efekt kuchennych poczynań. Warto więc obserwować jak „zachowują się” naczynia żeliwne, aby gotowanie w nich było czystą przyjemnością. W momencie, gdy do garnka lub brytfanny zaczną przywierać potrawy, będzie to oznaczać, że zużyła się warstwa impregnująca naczynie. Warto więc wykonać zabieg impregnacji jak przy pierwszym użyciu, co pozwoli wydłużyć żywotność naczynia i ograniczy przypalanie się potraw.
Podsumowanie
Naczynia żeliwne mogą być wykorzystane do przygotowywania wielu pysznych dań zarówno bezpośrednio na palniku lub kuchence indukcyjnej, jak i w piekarniku. Warto jednak pamiętać, że podstawą dobrego smaku potraw jest prawidłowy stan używanych garnków, patelni lub brytfann. Należy więc zadbać o regularne konserwowanie naczyń z żeliwa, a podczas codziennego gotowania warto pamiętać o zasadach, które pozwolą utrzymać produkty w stanie niewpływającym negatywnie na jakość i smak posiłków.
Materiał zewnętrzny
